มะเร็งหลอดอาหาร เดือนแห่งการตระหนักรู้เรื่องมะเร็งหลอดอาหาร (เมษายน)

มะเร็งหลอดอาหาร เดือนเมษายน คือเดือนแห่งการตระหนักรู้เรื่อง โรงมะเร็งหลอดอาหาร โรคที่มักถูกมองข้าม แต่สามารถส่งผลร้ายแรงต่อสุขภาพหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที มาร่วมเรียนรู้สาเหตุ อาการ วิธีป้องกัน และแนวทางรักษา โรคมะเร็งหลอดอาหาร เพื่อเพิ่มโอกาสในการดูแลตนเองและคนที่คุณรักให้ห่างไกลโรคร้าย

มะเร็งหลอดอาหารคืออะไร?

มะเร็งหลอดอาหาร เกิดจากเซลล์ผิดปกติที่เจริญเติบโตในหลอดอาหาร ซึ่งเป็นท่อยาวที่เชื่อมระหว่างลำคอกับกระเพาะอาหาร มะเร็งชนิดนี้มักเริ่มจากเยื่อบุด้านในของหลอดอาหารและสามารถแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้

ประเภทของ มะเร็งหลอดอาหาร

มะเร็งหลอดอาหารมี 2 ประเภทหลัก:

• มะเร็งชนิดสควอมัสเซลล์ (Squamous Cell Carcinoma) – พบได้บ่อยในส่วนบนและกลางของหลอดอาหาร
• มะเร็งชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมา (Adenocarcinoma) – มักพบในส่วนล่างของหลอดอาหาร ใกล้กับกระเพาะอาหาร

สถิติที่น่ากังวล

• มะเร็งหลอดอาหารเป็นมะเร็งที่พบบ่อยอันดับ 8 ของโลก
• อัตราการเสียชีวิตจากมะเร็งชนิดนี้ค่อนข้างสูง โดยเฉพาะเมื่อตรวจพบในระยะท้าย
• ในประเทศไทย พบผู้ป่วยมะเร็งหลอดอาหารเพิ่มขึ้นทุกปี
  
  

สถิติมะเร็งหลอดอาหารในคนไทย

มะเร็งหลอดอาหารในประเทศกัมพูชา

1. สถิติและระบาดวิทยา:
   • อัตราการเกิดมะเร็งหลอดอาหารในกัมพูชาประมาณ 3.5-4.2 คนต่อประชากร 100,000 คนต่อปี
   • อุบัติการณ์สูงขึ้นในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในเขตชนบทและพื้นที่ห่างไกล
   • มะเร็งหลอดอาหารเป็นมะเร็งอันดับ 5 ในเพศชาย และอันดับ 12 ในเพศหญิงของกัมพูชา
   • อัตราส่วนชาย:หญิง ประมาณ 2.8:1
     
2. ปัจจัยเสี่ยงเฉพาะในกัมพูชา:
   • การบริโภคยาสูบแบบดั้งเดิม เช่น การเคี้ยวใบยาสูบหรือหมากพลู (betel quid) ซึ่งพบมากในชุมชนชนบท
   • การดื่มเหล้าหมักพื้นบ้าน (sraa) ที่มีแอลกอฮอล์สูงและบางครั้งมีสารปนเปื้อน
   • การบริโภคอาหารหมักดองแบบดั้งเดิม เช่น ปลาร้า (prahok) และปลาแดก
     
     

ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิด มะเร็งหลอดอาหาร

วิธีการป้องกัน มะเร็งหลอดอาหาร

1. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม:
   • งดสูบบุหรี่: การสูบบุหรี่เพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งหลอดอาหารชนิดสควอมัสเซลล์ประมาณ 2-5 เท่า
   • ลดการดื่มแอลกอฮอล์: การดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำเพิ่มความเสี่ยง โรคมะเร็งหลอดอาหาร ประมาณ 3-7 เท่า
   • หลีกเลี่ยงอาหารร้อนจัด: การบริโภคอาหารหรือเครื่องดื่มที่ร้อนจัดเป็นประจำเพิ่มความเสี่ยง 2-3 เท่า
2. อาหารและโภชนาการ:
   • เพิ่มการบริโภคผักและผลไม้: การรับประทานผักและผลไม้อย่างน้อย 5 ส่วนต่อวันลดความเสี่ยงประมาณ 20-40%
   • ลดการบริโภคอาหารหมักดอง เนื้อแดงที่ผ่านการแปรรูป และอาหารรมควัน
   • ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ: ภาวะอ้วนเพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งหลอดอาหารชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมาประมาณ 2-4 เท่า
3. การรักษาภาวะเสี่ยง:
   • รักษาโรคกรดไหลย้อนอย่างต่อเนื่อง: การมีอาการกรดไหลย้อนเรื้อรังเพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งหลอดอาหารชนิดอะดีโนคาร์ซิโนมา 5-8 เท่า
   • ติดตามและรักษาภาวะ Barrett’s Esophagus อย่างสม่ำเสมอ: การติดตามด้วยการส่องกล้องทุก 2-3 ปีสามารถลดความเสี่ยงการเสียชีวิตจากมะเร็งได้ถึง 38%
     
     

อาการที่ควรสังเกต

อาการของมะเร็งหลอดอาหารมักไม่ชัดเจนในระยะแรก แต่เมื่อโรคลุกลาม อาจพบ:

• กลืนอาหารลำบาก (รู้สึกว่าอาหารติดคอ)
• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
• เจ็บหน้าอกหรือแสบร้อนบริเวณหน้าอก
• ไอเรื้อรัง
• เสียงแหบ
• อาหารไม่ย่อย
• อาเจียนเป็นเลือด
  
  

การวินิจฉัย

การตรวจวินิจฉัยมะเร็งหลอดอาหารอาจใช้วิธีต่างๆ เช่น:

• การส่องกล้องตรวจหลอดอาหาร (Endoscopy)
• การตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา
• การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan)
• การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
• การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Endoscopic Ultrasound)
  
  

ประสิทธิภาพการรักษาด้วยวิธีต่างๆ

1. การผ่าตัด:
   • การผ่าตัดเพียงอย่างเดียวในระยะที่ 1: อัตรารอดชีวิต 5 ปี ประมาณ 70-80%
   • การผ่าตัดในระยะที่ 2: อัตรารอดชีวิต 5 ปี ประมาณ 30-50%
   • การผ่าตัดในระยะที่ 3-4: อัตรารอดชีวิต 5 ปี น้อยกว่า 20%
   • วิธี Minimally Invasive Esophagectomy มีอัตราการรอดชีวิตใกล้เคียงกับการผ่าตัดแบบเปิด แต่มีอัตราแทรกซ้อนและระยะเวลาพักฟื้นที่น้อยกว่า
2. เคมีบำบัดและรังสีรักษา:
   • การให้เคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษาก่อนการผ่าตัด (neoadjuvant therapy) เพิ่มอัตรารอดชีวิต 5 ปี ขึ้น 5-10% เมื่อเทียบกับการผ่าตัดเพียงอย่างเดียว
   • การรักษาด้วยเคมีบำบัดและรังสีรักษาร่วมกันโดยไม่ผ่าตัด (definitive chemoradiation) ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถผ่าตัดได้: อัตรารอดชีวิต 5 ปี ประมาณ 20-30%
   • สูตรเคมีบำบัด FLOT (5-FU, Leucovorin, Oxaliplatin, Docetaxel) มีประสิทธิภาพสูงกว่าสูตรดั้งเดิม
3. การรักษาแบบมุ่งเป้า (Targeted Therapy) และภูมิคุ้มกันบำบัด:
   • ยา Trastuzumab (ในผู้ป่วยที่มี HER2-positive): เพิ่มระยะเวลารอดชีวิต
   • ยา Pembrolizumab (ภูมิคุ้มกันบำบัด): เพิ่มอัตราการตอบสนองการรักษา
   • ยา Nivolumab: เพิ่มอัตรารอดชีวิต
4. การรักษาโดยการส่องกล้อง (Endoscopic Treatment):
   • Endoscopic Mucosal Resection (EMR) และ Endoscopic Submucosal Dissection (ESD) ในมะเร็งระยะเริ่มต้น: อัตราหายขาด มากกว่า 90%
     
     

การรักษา มะเร็งหลอดอาหาร

การรักษาขึ้นอยู่กับระยะของโรค อายุ และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย:

• การผ่าตัด – เพื่อนำเนื้องอกออก
• การให้เคมีบำบัด – ใช้ยาเพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
• การฉายรังสี – ใช้รังสีพลังงานสูงกำจัดเซลล์มะเร็ง
• การรักษาแบบผสมผสาน – รวมหลายวิธีเข้าด้วยกัน
• การรักษาแบบประคับประคอง – เพื่อบรรเทาอาการเมื่อไม่สามารถรักษาให้หายได้
  
  

การป้องกันมะเร็งหลอดอาหาร

การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตสามารถช่วยลดความเสี่ยง:

• งดสูบบุหรี่และเลี่ยงควันบุหรี่มือสอง
• จำกัดการดื่มแอลกอฮอล์
• รับประทานอาหารที่มีผักและผลไม้หลากหลาย
• รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• รักษาโรคกรดไหลย้อนอย่างต่อเนื่อง
• หลีกเลี่ยงอาหารร้อนจัด

ความสำคัญของการตรวจคัดกรอง มะเร็งหลอดอาหาร

การตรวจคัดกรองเป็นประจำสำหรับผู้มีความเสี่ยงสูงช่วยให้ตรวจพบโรคได้เร็วขึ้น ซึ่งเพิ่มโอกาสในการรักษาให้หายขาด โดยเฉพาะผู้ที่:

• มีประวัติโรคกรดไหลย้อนเรื้อรัง
• มีภาวะบาร์เร็ตต์
• มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งหลอดอาหาร

ข้อควรรู้เพิ่มเติม

• การปรึกษาแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการผิดปกติ โดยเฉพาะอาการกลืนลำบาก เป็นสิ่งสำคัญมาก
• การตรวจพบและรักษาในระยะแรกเพิ่มอัตรารอดชีวิตได้อย่างมีนัยสำคัญ
• ปัจจุบันมีการพัฒนาวิธีการรักษาใหม่ๆ อยู่เสมอ เช่น ภูมิคุ้มกันบำบัด

แหล่งข้อมูลและความช่วยเหลือ

• แผนกมะเร็งและรังสีรักษา โรงพยาบาลสิริเวช มีเครื่องมือรักษามะเร็งที่ครบถ้วน มีแพทย์เฉพาะทาง สำหรับการรักษามะเร็งแบบเป็นทีม ประกอบ ด้วย ศัลยแพทย์  รังสีรักษา รังสีวินิจฉัย อายุรแพทย์มะเร็งวิทยา นักโภชนาการ ร่วมกับเครื่องมือรักษามะเร็งที่ทันสมัย เช่น เครื่องรังสีรักษา 
  
  

---

แหล่งอ้างอิงข้อมูล

• กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2023). สถิติโรคมะเร็งในประเทศไทย 2021-2022.
• สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2022). รายงานทะเบียนมะเร็งระดับชาติ.
• Virani, S., et al. (2017). National and Subnational Population-Based Incidence of Cancer in Thailand: Assessing Cancers with the Highest Burdens. Cancers, 9(8), 108.
• World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. (2018). Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective.
• Lagergren, J., et al. (2017). Association between medications that relax the lower esophageal sphincter and risk for esophageal adenocarcinoma. Annals of Internal Medicine, 165(10), 690-697.
• NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology: Esophageal and Esophagogastric Junction Cancers. (2023).
• Shapiro, J., et al. (2015). Neoadjuvant chemoradiotherapy plus surgery versus surgery alone for oesophageal or junctional cancer (CROSS): long-term results of a randomised controlled trial. The Lancet Oncology, 16(9), 1090-1098.
• ศูนย์มะเร็งชลบุรี. (2023). รายงานสถิติผู้ป่วยมะเร็งในเขตภาคตะวันออก ปี 2020-2022.
• Imsamran, W., et al. (2018). Cancer in Thailand Vol. IX, 2013-2015. Bangkok: National Cancer Institute Thailand.
• สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2022). สถานการณ์โรคมะเร็งในประเทศไทยตามภูมิภาค พ.ศ. 2563-2564.
• Bray, F., et al. (2018). Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 68(6), 394-424.
• Department of Planning and Health Information, Ministry of Health Cambodia. (2022). Annual Health Statistics Report 2021.
• Eav, S., et al. (2022). Current status of cancer care and control in Cambodia. JCO Global Oncology, 8, e2200025.
• Touch, S., et al. (2021). Epidemiology and risk factors of upper gastrointestinal cancers in Cambodia: A cross-sectional study. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 22(5), 1567-1574.
• WHO Cambodia. (2023). Cancer Control Programme in Cambodia 2020-2023: Mid-term Review.
• International Agency for Research on Cancer (IARC). (2020). Cambodia Cancer Profile 2020. World Health Organization.

การรู้เท่าทันโรคมะเร็งหลอดอาหารอาจช่วยชีวิตคุณหรือคนที่คุณรักได้ อย่าละเลยสัญญาณเตือนและพบแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพเป็นประจำ หรือหากมีปัญหาต้องการคำปรึกษา สามารถเข้ารับการปรึกษาได้ที่ แผนกมะเร็งและรังสีรักษา โรงพยาบาลสิริเวช จันทบุรี ได้เช่นกัน